Wat is seborroïsch eczeem?
Seborroïsch eczeem is een chronische huidaandoening die wordt gekenmerkt door schilfering, roodheid en jeuk, vooral op plaatsen waar de huid van nature vetter is, zoals de hoofdhuid, het gezicht en de borst. Deze aandoening komt voor bij zowel mannen als vrouwen en kan zich ontwikkelen in alle leeftijdsgroepen, hoewel het vaak begint in de adolescentie of jongvolwassenheid. Seborroïsch eczeem is een niet-besmettelijke huidaandoening, maar het kan soms lastig te behandelen zijn door de chronische aard ervan en de terugkerende symptomen.
Deze vorm van eczeem wordt geassocieerd met een overproductie van talg, een olieachtige stof die wordt afgescheiden door de talgklieren in de huid. Ook wordt gedacht dat de gist Malassezia, die van nature op de huid voorkomt, een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van de symptomen. Bij mensen met seborroïsch eczeem reageert het immuunsysteem waarschijnlijk overactief op de aanwezigheid van deze gist, wat leidt tot ontsteking, roodheid en schilfering.
Oorzaken van seborroïsch eczeem
De precieze oorzaak van seborroïsch eczeem is nog niet volledig bekend, maar onderzoekers vermoeden dat verschillende factoren een rol spelen, waaronder genetische aanleg, hormonale veranderingen en de activiteit van de gist Malassezia op de huid. Deze gist voedt zich met de oliën van de huid en kan bij sommige mensen een ontstekingsreactie veroorzaken, wat leidt tot de symptomen van seborroïsch eczeem.
Andere factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan en verergeren van de aandoening zijn:
- Genetische aanleg: Seborroïsch eczeem komt vaak voor in families, wat suggereert dat genetische factoren een rol spelen bij het ontwikkelen van deze huidaandoening.
- Omgevingsfactoren: Koude en droge weersomstandigheden kunnen de symptomen verergeren. In warm en vochtig weer zijn de symptomen vaak minder ernstig.
- Stress en vermoeidheid: Hoge niveaus van stress en vermoeidheid kunnen het immuunsysteem beïnvloeden, waardoor de symptomen van seborroïsch eczeem verergeren.
- Hormonale veranderingen: Seborroïsch eczeem komt vaak voor in periodes van hormonale schommelingen, zoals in de puberteit, zwangerschap of menopauze.
Personen met bepaalde medische aandoeningen, zoals hiv, de ziekte van Parkinson of depressie, hebben een verhoogd risico op seborroïsch eczeem. Hoewel niet volledig begrepen, vermoeden onderzoekers dat een verzwakt immuunsysteem hierbij een rol speelt.
Symptomen van seborroïsch eczeem
Seborroïsch eczeem veroorzaakt verschillende symptomen die variëren in ernst en afhankelijk zijn van de locatie van de ontsteking op de huid. De meest voorkomende symptomen zijn:
- Schilferende huid: De huid op de hoofdhuid, wenkbrauwen, oren en rond de neus kan schilferen. Deze schilfers zijn vaak wit of geelachtig en kunnen droog of vettig aanvoelen.
- Roodheid en ontsteking: De aangetaste huid is vaak rood en kan gezwollen aanvoelen, vooral in de gebieden met een hoge concentratie talgklieren.
- Jeuk en irritatie: Seborroïsch eczeem gaat vaak gepaard met jeuk, wat kan leiden tot krabben en verdere irritatie.
- Vettige huid: De aangetaste huid kan vet aanvoelen, wat vooral op de hoofdhuid en het gezicht merkbaar is.
Bij baby’s wordt seborroïsch eczeem vaak ‘berg’ genoemd. Dit manifesteert zich als dikke, gele schilfers op de hoofdhuid en is meestal onschadelijk en tijdelijk. Bij volwassenen heeft seborroïsch eczeem echter een meer chronisch karakter en kan het jaren aanhouden.
Diagnose van seborroïsch eczeem
De diagnose van seborroïsch eczeem wordt meestal gesteld op basis van een visueel onderzoek van de huid en de symptomen. Een dermatoloog kan de schilferende, rode plekken op de huid en hoofdhuid gemakkelijk herkennen. Soms kan seborroïsch eczeem worden verward met andere huidaandoeningen, zoals psoriasis of contactdermatitis, vooral wanneer de symptomen ernstig zijn.
Bij twijfel kan een arts een klein huidmonster afnemen voor laboratoriumonderzoek. Dit kan helpen om andere oorzaken, zoals schimmelinfecties, uit te sluiten en de diagnose te bevestigen.
Behandeling van seborroïsch eczeem
Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar voor seborroïsch eczeem, die zich richten op het verminderen van de symptomen en het verbeteren van de huidconditie. Hoewel er geen genezing is voor seborroïsch eczeem, kunnen de symptomen meestal onder controle worden gehouden met de juiste behandeling.
Medische shampoos en crèmes
De eerste keuze bij de behandeling van seborroïsch eczeem op de hoofdhuid is vaak een medische shampoo met actieve ingrediënten zoals:
- Ketoconazol: Dit is een antischimmelmiddel dat helpt om de groei van de Malassezia-gist te verminderen.
- Seleniumsulfide: Helpt bij het verlichten van schilfering en vermindert de talgproductie.
- Zinkpyrithion: Werkt zowel als antischimmel- als antibacterieel middel en vermindert de ontsteking.
Het gebruik van deze shampoos helpt bij het verminderen van de schilfering en de roodheid op de hoofdhuid. Deze shampoos worden meestal twee tot drie keer per week gebruikt en kunnen na enkele weken aanzienlijke verbetering van de symptomen geven.
Antischimmelcrèmes en -lotions
Voor seborroïsch eczeem op het gezicht of lichaam worden vaak antischimmelcrèmes voorgeschreven, zoals miconazol of clotrimazol. Deze crèmes helpen bij het verminderen van de groei van Malassezia en verlichten de ontsteking op de huid. Deze producten kunnen dagelijks worden gebruikt tot de symptomen afnemen.
Corticosteroïden
In ernstige gevallen van seborroïsch eczeem kan een dermatoloog corticosteroïde crèmes voorschrijven om de ontsteking en jeuk te verminderen. Deze crèmes werken snel, maar mogen slechts kortdurend worden gebruikt vanwege mogelijke bijwerkingen zoals verdunning van de huid. Corticosteroïden worden vaak gecombineerd met antischimmelmedicatie voor een optimaal resultaat.
Zelfzorg en levensstijl aanpassingen
Naast medicatie kunnen veranderingen in de dagelijkse huidverzorging en levensstijl bijdragen aan het beheersen van de symptomen van seborroïsch eczeem. Enkele tips zijn:
- Vermijd agressieve huidverzorgingsproducten: Gebruik zachte reinigingsmiddelen zonder parfum en alcohol om irritatie te voorkomen.
- Huid hydrateren: Houd de huid gehydrateerd met milde, niet-vette moisturizers om droogheid en schilfering te verminderen.
- Stress verminderen: Omdat stress een bekende trigger is, kunnen ontspanningstechnieken zoals meditatie of yoga helpen om opflakkeringen te verminderen.
- Kledingkeuze: Vermijd kleding die wrijving veroorzaakt, omdat dit de huid kan irriteren.
Conclusie
Seborroïsch eczeem is een chronische huidaandoening die zich voornamelijk manifesteert op vettige delen van de huid, zoals de hoofdhuid, het gezicht en de borst. De symptomen, zoals schilfering, roodheid en jeuk, kunnen hinderlijk zijn, maar zijn over het algemeen beheersbaar met de juiste behandeling. Hoewel de precieze oorzaak van seborroïsch eczeem nog niet volledig bekend is, spelen factoren zoals genetica, de aanwezigheid van de Malassezia-gist, en omgevingsfactoren een rol.
Met medische shampoos, antischimmelcrèmes, en corticosteroïden kunnen de meeste symptomen effectief worden behandeld. Ook zelfzorg en aanpassingen in de levensstijl kunnen helpen bij het beheersen van de aandoening. Hoewel seborroïsch eczeem niet volledig te genezen is, kunnen mensen met deze aandoening hun symptomen onder controle houden en een goede kwaliteit van leven behouden.